Koninklijk Toneelgezelschap Uilenspiegel heeft het geluk over een eigen zaal te beschikken: het Uilenspiegeltheater, gelegen in de Peetersstraat. Het gebouw heeft een rijke geschiedenis en was aanvankelijk bedoeld als onderdak voor 'het jeugdpatronaat', geopend oktober 1905.
Vanaf 1925 werd 'de Patria' een filmzaal die z'n hoogtepunt zou kennen als ideale 'familiecinema' na WO II. De zaal werd zelfs verhoogd en vergroot (1947) tot 602 zitplaatsen. Maar met de komst van TV en door de professionalisering van de filmdistributie in de jaren zestig was het voor de kleine filmexploitanten steeds maar moeilijker om het hoofd boven water te houden.
Sinds 1957 speelt KTg Uilenspiegel in deze zaal. Om de mogelijkheden en de expansie van het amateurtoneel te optimaliseren beoogde het Uilenspiegelbestuur sinds 1976 om een eigen zaal te zoeken. Uiteindelijk viel de keuze op 'de Patria' en wijlen deken Verbist zette het licht meteen op groen om het beheer van de zaal aan Uilenspiegel toe te vertrouwen vanaf september 1981.
Nadien werd Studio Diest opgericht door diezelfde filmuitbaters. Vanaf toen begon 'Uilenspiegel' aan een lange reeks verbouwingen en renovatiewerken, meestal met eigen mankracht en met eigen financiële middelen.
Dit heeft met de jaren geleid tot een unieke theateraccommodatie in het hart van de stad Diest: de enige grote en technisch goed uitgeruste theaterzaal met twee bars, vergaderruimtes, ateliers en opslagplaatsen, groot podium, kleedkamers, grimesalon, technische cabine, kledingmagazijn …
Na de vele verbouwingswerken en vooral na de bouw van een comfortabele zittribune met uitstekend zicht op het podium was het aantal zitplaatsen geslonken tot 392.
Decennia lang was en is het Uilenspiegeltheater de thuishaven van KTg Uilenspiegel dat in de zaal in eerste instantie zijn eigen volwaardige jaarproductie (7 eigen producties) plant. Tezelfdertijd stelt het zijn accommodatie ter beschikking van scholen, verenigingen, privé-initiatieven, professionelen e.a. voor theater, dans, ballet, muziekoptredens, lezingen en voordrachten, film…
Zo vult het Uilenspiegeltheater een grote leemte op in het culturele leven van de stad.
Historiek
Ontstaan
Toneelgezelschap Uilenspiegel ontstond onder impuls van Jan Bax tijdens de zomervakantie van 1955. De eerste voorstelling vond plaats in een weide in Kaggevinne en werd gegeven door 12-, 13- en 14-jarigen. Een jaar later speelde deze groep “De dode te paard” in het toneelzaaltje van de paters Kruisheren.
Gemengd theater
Al in 1957 kwam Uilenspiegel in de filmzaal ‘Patria’ (huidige Uilenspiegeltheater) terecht. De eerste volwassenen vonden toen hun weg naar het gezelschap. Willy Vanoppen werd en bleef huisregisseur tot 1964. In zijn laatste regie (“Ik ben getrouwd” – maart ’64) stonden voor het eerst mannen en vrouwen samen op het podium en zo werd deze voorstelling een eerste kleine mijlpaal in de geschiedenis van de groep. Onder Leo Loomans (’64) kwam er vanuit het Leuvense meer professionele hulp. Hij tekende voor acht opeenvolgende regies waarbij Uilenspiegel heel wat naam kon maken binnen het amateurtheater. De groep nam sindsdien geregeld deel aan het Provinciaal Toneeltornooi, een drietal keren aan het Koninklijk Landjuweel (Neerpelt, Hasselt, Leuven) en won met “Twaalf Vergramde mannen” (1967) de Kardinaalsbeker van het NVKT (Nationaal Vlaams Kristelijk Toneelverbond).
Uilenspiegel internationaal
Uilenspiegel speelde ook in Breda en Elsloo. Dit kon door de professionele regisseurs die in de zeventiger jaren werden aangetrokken. Toch wel een indrukwekkende lijst: Arnold Willems, Eddy Brugman, Jan Verbist, Bert André, Ivo Pauwels, Jappe Claes, Michel Van Dousselaere, Ed Vanderweyden en nog zoveel anderen. Onder impuls van de toenmalige voorzitter Rik Vanattenhoven werden stilaan ook meer en meer beroepsgezelschappen uitgenodigd: ondermeer Het Nederlands Kamertoneel (’67), het Groot Limburgs Toneel, het MMT, de Nieuwe Scène, het Reizend Volkstheater, TIL en Brialmonttheater.
Ondertussen zijn al meer dan 80 beroepsvoorstellingen achter de rug op initiatief van Uilenspiegel zelf!
Elckerlyc
Hoogtepunten uit de geschiedenis van het toneelgezelschap zijn zeker de vier Elckerlycproducties: 1970 in de Sint-Sulpitiuskerk (regie Marc Liebrecht), 1980 in de O.-L.-Vrouwenkerk (regie Bert Van Eekert), 1991 in de Begijnhofkerk (regie Leo Loomans) en 2006 in het eigen Uilenspiegeltheater (regie Julie Godts). Deze producties trokken telkens tussen de 3000 en de 4000 toeschouwers.
Eigen zaal
Onder impuls van de nieuwe voorzitter Frans Vanhentenrijk (1976) begon Uilenspiegel met de renovatie van de verouderde filmzaal (bouwjaar 1905). Bij de aanvang van het toneelseizoen 1981-1982 kwam de zaal volledig in eigen beheer en verdween Zaal Patria als naamgeving, al is ‘de Patria’ nog steeds een hardnekkig begrip.
Het Diestse Toneelgezelschap Uilenspiegel kan al jaren bogen op een trouw en ruim publiek dat van seizoen tot seizoen steeds door nieuwe geïnteresseerden en enthousiaste toneelliefhebbers wordt ontdekt. Elke productie scoort gemiddeld meer dan 1000 toeschouwers.
Wie meer wil weten, kan terecht in het rijk gellustreerde Jubileumboek dat in 2006 werd uitgegeven en nog steeds verkrijgbaar is op het secretariaat.
Bestuur
Peter Mertens
Voorzitter Raad van Bestuur
Verantwoordelijke artistiek comité
Frans Vanhentenrijk
Ere-voorzitter
Verantwoordelijke accommodatie, zaalbeheer
Lief Theyskens
Ondervoorzitter
Coördinator producties en rolverdeling
Gert Mertens
Penningmeester
Filip Vandueren
Verantwoordelijke theatertechniek
Dimitri Broos
Barbeheerder
Ellen Van Gelder
Verantwoordelijke Communicatie
Giel Smissen
Verantwoordelijke Administratie
Alexander Vandebeek
Verantwoordelijke jongerenwerking Toneelateljee